Wycena jednoosobowej działalności gospodarczej

Poniżej omówię wpływ ewidencji księgowej na proces wyceny jednoosobowej działalności gospodarczej, a w tym identyfikację przedmiotu wyceny, czyli przedsiębiorstwa. Dodatkowo, przedstawię i opiszę metody wyceny firmy jednoosobowej.

Przedsiębiorstwo jako przedmiot wyceny firmy jednoosobowej

Według kodeksu cywilnego, przedsiębiorstwo to zespół składników majątku materialnego, jak i niematerialnego, oraz zobowiązań, powiązanych ze sobą w celu realizowania działalności biznesowej. Przedsiębiorstwo funkcjonuje w każdej firmie niezależnie od formy prowadzenia działalności gospodarczej. Oznacza to, że konkretne przedsiębiorstwo może funkcjonować w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej, jak i spółki cywilnej czy też spółki kapitałowej, czyli spółki z o.o. czy spółki akcyjnej.

Podsumowując, pod względem metodologicznym, przedmiotem wyceny zawsze jest przedsiębiorstwo.

Wycena jednoosobowej działalności gospodarczej - wpływ ewidencji księgowej

W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, wycena firmy wymaga podjęcia szeregu działań przygotowawczych. Wynika to z tego, że firmy jednoosobowe często prowadzą ewidencję księgową uproszczoną. Taką ewidencję prowadzić mogą również spółki cywilne i spółki jawne.

Do takiej ewidencji zalicza się między innymi podatkową księgę przychodów i rozchodów (KPiR), a także a także ewidencję opartą o ryczałt i kartę podatkową. Najszersze dane finansowe spośród wszystkich rodzajów ewidencji uproszczonej dostarcza podatkowa księga przychodów i rozchodów.

Ewidencja księgowa w formie KPiR umożliwia pozyskanie danych finansowych, które dotyczą przychodów i kosztów oraz majątku rzeczowego firmy. Informacje dotyczące przychodów i kosztów są podane w KPiR w sposób bardzo ogólny.

Ewidencja ta nie odnosi się w ogóle do gotówki, należności i zobowiązań firmy. Jeśli chodzi o zapasy to z ewidencji KPiR pozyskać można jedynie informacje o ich stanie na podstawie dokonywanego raz w roku spisu z natury.

Ze względu na brak konkretnych informacji finansowych w KPiR, dotyczących większości majątku firmy i jej zobowiązań, nie jest możliwe jednoznaczne stwierdzenie, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa. W celu wyodrębnienia przedsiębiorstwa konieczne jest pozyskanie informacji od właściciela firmy.

Na tej podstawie można dokonać wydzielenia składników majątku przedsiębiorstwa i zobowiązań poprzez wyłączenie ich z całości majątku właściciela firmy jednoosobowej.

Rola pełnej księgowości w wycenie jednoosobowej działalności gospodarczej

Jednoosobowa działalność gospodarcza może prowadzić również ewidencję w formie ksiąg rachunkowych, czyli tzw. pełnej księgowości. Do prowadzenia tej firmy ewidencji jest zobowiązana firma jednoosobowa, gdy osiągnie roczne przychody o równowartości dwóch milionów euro. Dotyczy to również spółki cywilnej i spółki jawnej.

Prowadzenie ksiąg rachunkowych jest obligatoryjne dla spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółek akcyjnych niezależnie od wielkości przychodów, które osiągają w ciągu roku.

Pełna księgowość, w przeciwieństwie do KPiR, dostarcza dane finansowe o wysokim poziomie szczegółowości. Powoduje to, że przedmiot wyceny (przedsiębiorstwo) jest stosunkowo łatwo zidentyfikować. Tym samym, wycena jednoosobowej działalności gospodarczej na podstawie danych finansowych pozyskanych z ksiąg rachunkowych nie wymaga znaczących działań przygotowawczych.

Wycena firmy jednoosobowej – metody

Po dokonaniu jednoznacznej identyfikacji wszystkich składników przedsiębiorstwa rozpoczyna się proces właściwej wyceny. Pierwszym krokiem jest wybór metody wyceny.

Z punktu widzenia metodologii, wycena jednoosobowej działalności gospodarczej nie różni się od wyceny firmy prowadzonej w innej formie, przykładowo w formie spółki z o.o. Oznacza to, że wyceny firmy jednoosobowej można dokonać przy zastosowaniu wszystkich dostępnych metod wyceny firmy.

Wycena jednoosobowej działalności gospodarczej może być przeprowadzona na podstawie czterech głównych grup metod:

• porównawczych (określanych często jako rynkowych),
• dochodowych,
• majątkowych.

Metoda porównawcza zakłada, że rynki kapitałowe są konkurencyjne i podobne aktywa wycenia się na podobnym poziomie. Tym samym, zakłada się, że wartość danej firmy powinna być zbliżona do wartości firmy o podobnym profilu biznesowym.

W tym celu, dokonuje się porównania firmy wycenianej do podobnych firm, które już taką wycenę posiadają. Do takich firm należą na przykład firmy notowane na giełdzie papierów wartościowych. Do porównań wykorzystuje się wskaźniki oparte na takich kategoriach finansowych jak EBITDA, EBIT, zysk operacyjny czy zysk netto.

Metody dochodowe opierają się na założeniu, że wartość firmy zależy od wartości „dochodów”, generowanych przez nią w przyszłości. Najczęściej stosowana metodą dochodowa to metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych, czyli tzw. DCF (od ang. Discounted Cash Flows). Inne metody dochodowe to między innymi metoda zdyskontowanych dywidend i metoda zdyskontowanych zysków.

Wycena jednoosobowej działalności gospodarczej metodami majątkowymi polega w dużym uproszczeniu na ustaleniu wartości poszczególnych składników przedsiębiorstwa. Przykładowe metody majątkowe to metoda skorygowanych aktywów netto i metoda odtworzeniowa.

Autor: Mariusz Malec

Mariusz Malec to założyciel i zarządzający firmą doradczą Private Equity Consulting (www.private-equity.pl). Prowadzi specjalistyczny blog. Firma wspiera przedsiębiorców w obszarze sprzedaży firmy, jej wyceny i pozyskiwania kapitału.