Wycena firmy

Na czym polega wycena firmy?

Wycena firmy to proces, którego ostatecznym celem jest ustalenie najbardziej prawdopodobnej wartości firmy lub kapitałów własnych firmy. W tym zakresie należy ustalić cel, zakres i datę wyceny, przeprowadzić analizę przedmiotu działalności i modelu biznesowego firmy, analizę jej aktywów i zyskowności, a w konsekwencji przyjąć właściwą metodę wyceny, odpowiednie założenia i przeprowadzić odpowiednie obliczenia.

Realizacja wyceny firmy wymaga zebrania często obszernych materiałów i dokumentów dotyczących wycenianej firmy, rozmowy z kluczowymi pracownikami szczebla kierowniczego oraz poznania procesu produkcji i struktury organizacyjnej firmy.

Wiedza na temat rynku, na którym funkcjonuje firma, analiza branży i konkurencji czy analiza otoczenia gospodarczego i ograniczeń prawnych firmy są często bardzo istotne przy dobieraniu odpowiednich założeń.

Rezultatem sporządzenia wyceny firmy jest raport z wyceny. Taki raport na początku trafia do osoby, która zleciła sporządzenie wyceny (może to być wyceniana firma, jej właściciel, zarząd lub podmiot zainteresowany jej zakupem). Zleceniodawca przyjmuje raport lub zgłasza do niego zastrzeżenia. Wykonawca wyceny uwzględnia uwagi lub uzasadnia brak zasadności ich przyjęcia. Następnie powstaje ostateczny raport z wyceny.

Kto zajmuje się wyceną firmy?

Wyceną przedsiębiorstw zajmują się wyspecjalizowane w tym obszarze podmioty. Niekiedy są to rzeczoznawcy majątkowi z uprawnieniami do wyceny nieruchomości, którzy dodatkowo mogą przeprowadzić wycenę firmy, czasami są to biegli rewidenci zajmujący się badaniem sprawozdań finansowych, którzy znają tematykę wyceny. Powszechnie obowiązujące przepisy prawa nie wymagają posiadania specjalnych uprawnień w zakresie wyceny podmiotów gospodarczych, dlatego najczęściej w wycenie przedsiębiorstw specjalizują się firmy doradcze, które można namierzyć w Internecie.

W procesach sądowych, wymaga się uprawnień biegłego sądowego z zakresu wyceny podmiotów gospodarczych. Niestety relatywnie niskie wynagrodzenia ustalane administracyjnie i wysoka czasochłonność oraz czasem koszty przeprowadzenia wyceny powodują, że zdobywanie uprawnień w tym zakresie nie jest popularne wśród praktyków. Co więcej, niskie honorarium biegłych sądowych sprzyja powstawaniu niskiej jakości opracowań szczególnie w przypadku wyceny bardziej skomplikowanych podmiotów.

Wycena dużych podmiotów gospodarczych czy korporacji bywa stosunkowo kosztowna, wymaga sporo czasu na sporządzenie wielu analiz i udziału wielu ekspertów o różnych specjalizacjach. Ekspertów od nieruchomości, czasem doradców podatkowych, czy ekspertów od własności intelektualnych. W zakresie aspektów technologicznych, o unikalnych aspektach, wyceniający bazuje na wiedzy pracowników wycenianej firmy.

W jakim celu przeprowadza się wycenę firmy?

Istnieje wiele okoliczności, które wymagają przeprowadzenia wyceny firmy. Można je podzielić na trzy grupy:

Transakcyjne, gdzie występują różnego rodzaju transakcje zbycia lub nabycia firmy lub jej części. Są to np. transakcje kupna lub sprzedaży udziałów, podwyższenie kapitału podstawowego w spółce (w tym aport składników majątkowych) wykup udziałowców mniejszościowych albo umorzenie udziałów spółki z o.o lub akcji spółki akcyjnej, obniżenie kapitału zakładowego, fuzje i przejścia przedsiębiorstw, podział firmy lub wydzielenie zorganizowanej części przedsiębiorstwa (tzw. ZCP).

Ewidencyjne, gdzie zachodzi potrzeba ewidencji wartości udziałów lub akcji np. w sprawozdaniu finansowym spółki dominującej, portfelu inwestycyjnym funduszu czy jako wartości zabezpieczenia wierzytelności.

Procesowe, dotyczą sytuacji, kiedy realizowane jest postępowanie odszkodowawcze z tytułu osiągniętych strat, czy podział majątku. Ale również dlatego, aby określić podstawę opodatkowania w transakcjach kontrolowanych (pomiędzy jednostkami powiązanymi), aby uniknąć w przyszłości roszczenia ze strony urzędu skarbowego.

Metody wyceny firmy?

Wyróżnia się trzy grupy metod reprezentujące odmienne podejścia do wyceny: dochodowe, majątkowe i porównawcze. Każda z tych grup uwzględnia odmienne techniki kalkulacji wartości przedsiębiorstwa.

Podejście dochodowe funkcjonuje w oparciu o przekonanie, że wartość firmy odpowiada sumie wartości obecnej przyszłych przepływów pieniężnych generowanych przez firmę. Prognozowane przepływy pieniężne sprowadza się do wartości obecnej w procesie dyskontowania, zgodnie z teorią wartości pieniądza w czasie. W zależności od metody kalkulacji przepływów pieniężnych, stosuje się odpowiednią metodę kalkulacji stopy dyskontowej.

Podejście majątkowe zakłada, że na wartość firmy składa się suma wartości poszczególnych aktywów posiadanych przez firmę. Niezbędne jest tu oszacowanie wartości wszystkich aktywów posiadanych przez firmę, m.in. rzeczowych, niematerialnych czy finansowych. Wartość kapitału własnego przypisana poszczególnym właścicielom określana jest przez pomniejszenie sumy wartości aktywów o wartość zobowiązań przypadających do spłaty lub prawdopodobnych do powstania (rezerwy na ryzyko).

Podejście porównawcze oparte na przekonaniu, że wartość firmy lub wartość kapitałów własnych podmiotu można oszacować za pomocą porównania jej wyników finansowych do wyników innych porównywalnych podmiotów gospodarczych będących przedmiotem sprzedaży na rynku kapitałowym. Wartość w takim przypadku określa się za pomocą odpowiednich wskaźników finansowych lub operacyjnych.

Poszczególne metody mają swoje wady i zalety i nie w każdym przypadku każda metoda będzie właściwa. Nie ma doskonałej metody wyceny dla określonego podmiotu. Każda z tych metod wymaga zastosowania wielu korekt, których postać i zakres są uzależnione od przyjętych założeń, zastosowanych danych, specyfiki przedsiębiorstwa i ostatecznego zakresu wyceny.

Więcej na temat metod wyceny przeczytaj na www.wycena-przedsiebiorstw.pl

Paweł Goźliński

FinancialCraft Analytics Sp. z o.o.