Pomysł, na biznes jakiego jeszcze nie było? Wizja rozkręcenia złotego interesu brzmi kusząco, ale jak zabezpieczyć się przed złośliwym spojrzeniem konkurencji? Trzeba to opatentować! Taka myśl pojawia się w głowie każdego przedsiębiorcy, który rozpoczyna własną działalność. Niewiele osób wie, że opatentować można tylko wynalazek. Lektura niniejszego artykułu sprawi, że prawo patentowe nie będzie miało już przed Tobą żadnych tajemnic.
Wynalazek - co to takiego?
Prawo patentowe nie definiuje pojęcia wynalazku. Wskazuje natomiast jakie cechy musi posiadać dane rozwiązanie, aby mogło zostać opatentowane. Najprościej rzecz ujmując, wynalazkiem można nazwać pewne rozwiązanie techniczne, które jest nowe i nadaje się do przemysłowego stosowania. Czyli opatentować można tylko wynalazek (techniczne rozwiązanie jakiegoś problemu).
Zobacz również:
Jakie wymogi musi spełnić wynalazek, aby dało się go opatentować?
1. Techniczny charakter wynalazku.
Innowacją, którą chcesz opatentować, musi przede wszystkim oddziaływać w jakiś sposób na materię. Na tym polega techniczny charakter wynalazku. Doskonałym przykładem połączenia rozwiązań technicznych i nietechnicznych jest myszka komputerowa. Elementem patentowalnym będzie w tej konfiguracji fizyczne urządzenie. Natomiast całe oprogramowanie nie korzysta z ochrony patentowej z uwagi na nietechniczny charakter.
2. Patentuje się tylko to, co jest nowe.
Kolejnym wymogiem stawianym wynalazkom przez przepisy prawa własności przemysłowej jest nowość światowa. Oznacza to, że nie uzyskasz ochrony patentowej, jeśli wcześniej ujawniłeś światu swój pomysł na biznes. Lepiej więc wstrzymać się z prezentacją pomysłu na targach, czy konferencjach przynajmniej do momentu złożenia podania do Urzędu Patentowego. Wielu przedsiębiorców o tym zapomina i myślą o patencie, kiedy rozpoczęli już sprzedaż.
3. Ile wynalazku w wynalazku?
To, że Twoje rozwiązanie wydaje Ci się przełomowe, jeszcze nic nie znaczy. Aby mogło zostać sklasyfikowane jako wynalazek zdolny do opatentowania musi być jeszcze nieoczywiste. Wszelkie rozwiązania, które w sposób logiczny wynikają z ogólnodostępnej wiedzy technologicznej nie spełniają tego kryterium. Nie oznacza to, że Twój pomysł nie może dotyczyć czegoś, co już zostało wcześniej odkryte. Pewne ulepszenia i modyfikacje, dzięki którym dany przedmiot staje się bardziej efektywny, również zasługują na ochronę patentową.
4. Czym jest przemysłowa stosowalność?
Jeśli Twój pomysł na biznes spełnia opisane powyżej kryteria, już tylko krok dzieli Cię od jego opatentowania. Ważne, aby rozwiązanie, które chcesz opatentować mogło być wykorzystane w praktyce. Pamiętaj, że teorie naukowe nie są patentowalne. Na miano wynalazku zasługuje tylko takie rozwiązanie, które może zostać wprowadzone do konkretnej gałęzi przemysłu i w sposób powtarzalny ją wspierać.
Ocenę zdolności patentowej zostaw specjaliście.
Jeśli zgłoszone przez Ciebie rozwiązanie nie spełnia wszystkich opisanych powyżej wymogów łącznie, urząd patentowy odmówi przyznania ochrony. Lepiej uniknąć takiej sytuacji i powierzyć ocenę zdolności patentowej rzecznikowi patentowemu. Zwłaszcza że na przyznanie ochrony zwykle czeka się około 3 lat. To długotrwały proces. Można wykorzystać ten czas w inny sposób. Ochrona patentowanie nie jest jedynym sposobem na zabezpieczenie Twojego pomysłu na biznes.
Rozwiązania, których nie opatentujesz.
Nasz porządek prawny wprost wskazuje jakich rozwiązań nie da się opatentować. Lista obejmuje szereg niepatentowalnych innowacji. Każdy przedsiębiorca powinien ją poznać, zanim zdecyduje się na złożenie wniosku o rejestrację w urzędzie patentowym. Wśród tych rozwiązań znalazły się m.in.: odkrycia naukowe, teorie naukowe i matematyczne, gry, sposoby przedstawiania informacji, wynalazki sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami, odmiany roślin i rasy zwierząt, sposoby leczenia i diagnostyki.
1. Niepatentowalne odkrycia, teorie naukowe i metody matematyczne.
Odkryłeś nieznane dotąd zjawisko fizyczne, chemiczne lub biologiczne? Może to przełomowy moment dla nauki i świetlana przyszłość dla Ciebie? Całkiem możliwe, ale takie odkrycie nie może liczyć na ochronę patentową. To samo dotyczy teorii naukowych i metod matematycznych. Nie mają one charakteru technicznego a jedynie wyjaśniają pewne zjawiska. Źródłem ochrony mogą być w tym przypadku przepisy kodeksu cywilnego dotyczące dóbr osobistych.
2. Wytwory o charakterze estetycznym nie korzystają z ochrony patentowej.
Nie opatentujesz samego wyglądu danego przedmiotu. Jeśli zależy Ci na ochronie wizualnej części danego rozwiązania, najlepiej złożyć wniosek o rejestrację wzoru przemysłowego, czy też znaku towarowego. Pewną ochronę zapewnia również prawo autorskie. Pomysł na biznes, który rozwiązuje jakiś problem techniczny i jednocześnie ma charakterystyczny wygląd, może korzystać jednocześnie z ochrony jako patent i wzór przemysłowy. Konieczne są jednak wtedy dwa osobne zgłoszenia. Więcej dowiesz się z poniższego nagrania.
3. Nie opatentujesz metod i zasad dotyczących działalności umysłowej i gospodarczej.
Wszelkiego rodzaju działania, których celem jest zwiększenie naszych możliwości intelektualnych są pozbawione zdolności patentowej (np. metody szybkiego uczenia). Nic nie stoi jednak na przeszkodzie opatentowania pewnych technicznych rozwiązań, które ułatwiają nam zdobywanie wiedzy (np. urządzenie SITA do nauki języków obcych).
Niepatentowalne są również metody biznesowe. Wynalazkiem nie są różnego rodzaju formy sprzedaży z uwagi na nietechniczny charakter. Z tego samego powodu nie opatentujesz również gry, ale samo urządzenie do grania może być chronione patentem.
4. Wytwory sprzeczne z powszechnie znanymi metodami nauki.
To kolejny rodzaj niepatentowalnych rozwiązań. Urząd patentowy z pewnością odmówi przyznania ochrony wytworom, które przeczą powszechnie znanym zjawiskom i nie mają żadnego odzwierciedlenia w nauce. Nawet jeśli produkt będzie miał charakter techniczny, ale będzie niewiarygodny z punktu widzenia powszechnie dostępnej wiedzy, nie ma szans na jego rejestrację.
5. Programy komputerowe i aplikacje mobilne.
Najnowsze orzecznictwo potwierdza niepatentowalny charakter software‘u. Wszelkiego rodzaju programy komputerowe i aplikacje mobilne nie mają zdolności patentowej. Dlaczego? Kod użyty do ich stworzenia nie ma charakteru technicznego. Natomiast połączenie rozwiązania będące połączeniem hardware‘u z software‘m, korzystają z ochrony patentowej. Możesz więc opatentować innowacyjną maszynę, która działa dzięki specjalnemu oprogramowaniu. Nowość musi dotyczyć jednak elementu technicznego zaproponowanego przez Ciebie rozwiązania.
6. Sposób przedstawiania informacji nie ma charakteru technicznego.
To właśnie z tego względu nie podlega opatentowaniu. Możesz jednak zarejestrować innowacyjną formę przedstawiania informacji. Pewne techniczne rozwiązanie, które będzie spełniało wszystkie wymogi stawiane wynalazkom może korzystać z ochrony patentowej.
7. Wynalazki sprzeczne z porządkiem publicznym i dobrymi obyczajami.
Istnieją takie rozwiązania, które wpisują się w pojęcie wynalazku, a mimo tego nie korzystają z ochrony patentowej. Wyłączenie możliwości ich opatentowania uzasadnione jest koniecznością ochrony interesu publicznego. Nie opatentujesz wynalazku, który zachęca do łamania prawa, wykracza poza dobre obyczaje, jest nieetyczny. Przykładem mogą być narzędzia tortur, czy też sposoby klonowania ludzi.
8. Odmiany roślin, rasy zwierząt, biologiczne sposoby hodowli nie mają zdolności patentowej.
Rozwiązania te zostały wyłączone z możliwości patentowania, ponieważ nie są dziełem człowieka. Jeśli nowy gatunek rośliny, czy też nieznana dotąd rasa zwierzęcia jest wynikiem czysto biologicznego procesu krzyżowania lub selekcji, nie może zostać opatentowana. Człowiek nie ma bowiem żadnego wkładu w ten proces.
9. Innowacyjne sposoby leczenia i diagnostyki.
Sposoby leczenia metodami chirurgicznymi i terapeutycznymi nie mają zdolności patentowej. Dotyczy to zarówno oddziaływania na organizmy ludzi, jak i zwierząt. Wyjątkiem są te rozwiązania, które dzieją się poza ciałem pacjenta. Opatentować można więc np. metodę pobierania krwi. Zdolność patentową będą miały też innowacyjne narzędzia chirurgiczne służące do przeprowadzania zabiegu.
Dlaczego warto skorzystać z ochrony patentowej?
Ochrona patentowa to nie tylko skuteczne narzędzie do budowania przewagi na rynku. To także zabezpieczenie przed skopiowaniem Twojego pomysłu przez konkurencję. Co więcej, ochrona wynalazku w urzędzie patentowym sprawia, że w razie sporu dochodzenie ewentualnych roszczeń jest zdecydowanie łatwiejsze. Dysponujesz patentem, a jest to jedno z najsilniejszych narzędzi do walki z nieuczciwą konkurencją.
