Sejm ostatecznie uchwalił Polski Ład, odrzucając wszystkie poprawki zaproponowane przez Senat. U S T A W A z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (bo taki formalnie ma tytuł Nowy Polsk Ład) została już podpisana przez Prezydenta. Przepisy Polskiego Ładu (które co do zasady wchodzą w życie już od 1 stycznia 2022 r.) sprawią, że wiele form prowadzenia działalności stanie się nieatrakcyjnych pod względem podatkowym oraz ze względu na obciążenia składkowe z tytułu ubezpieczeń zdrowotnych oraz społecznych. W szczególności dotyczy to chętne do tej pory wykorzystywanej spółki komandytowej oraz hybrydowej – spółki z o.o. komandytowej. Nadal jednak istnieją możliwości zmniejszania obciążeń publicznoprawnych. Jak przygotować się na nową rzeczywistość Polskiego Ładu? Co się zmieni? Czy można jakoś uniknąć negatywnych skutków Polskiego Ładu dla prowadzonej działalności? Jakie formy działalności przestaną być atrakcyjne, a jakie nie?
SPÓŁKA KOMANDYTOWA
Przede wszystkim atrakcyjna dla podatników przestanie być spółka komandytowa, w tym spółka hybrydowa (sp. z o.o. komandytowa), chętnie do tej pory wykorzystywana. Atrakcyjność tej formy działalności pod kątem obciążeń publicznoprawnych zmalała już wczesnej, odkąd spółki te stały się podatnikami podatku dochodowe od osób prawnych, co spowodowało podwójne opodatkowanie wspólników tej spółki. Przepisy Polskiego Ładu jeszcze pogłębiają tą sytuację.
W nowym stanie prawnym:
- w spółce komandytowej obowiązywać będzie podwójne opodatkowanie, pierwszy raz podatkiem dochodowym od osób prawnych na poziomie spółki, a następnie podatkiem dochodowym od osób fizycznych na poziomie wspólników. W związku z tym efektywne opodatkowanie wspólników wynosi 34,4% lub w razie skorzystania przez spółkę ze stawki 9% - 26,3%. Przewidziane są pewne możliwość odliczeń oraz zwolnienia, ale wydaje się, że nie zwiększają one istotnie atrakcyjności tej formy prowadzenia działalności
- wspólnicy spółki komandytowej podlegają obowiązkowi odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne. Co więcej, stosownie do aktualnych interpretacji Krajowej Informacji Skarbowej nie ma możliwości odliczania płaconych przez wspólników składek na ubezpieczenia społeczne od ich dochodów ze spółki komandytowej.
-wspólnicy będący osobami fizycznymi płacić będą pełne składki zdrowotne, których nie będzie też można odliczyć od podatku. Składka wysokości 9% będzie naliczana od podstawy, którą stanowić będzie kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłaszanego przez GUS.
- pozytywną cechą spółki komandytowej dla podatników będzie zaś to, że dochody z tej spółki nie będą podlegać daninie solidarnościowej oraz to, że spółki będące „małymi podatnikami” mogą skorzystać z 9% stawki podatku dochodowego. Spółka komandytowa wg przepisów Polskiego Ładu będzie mogła także skorzystać z tzw. „Estońskiego CIT”
SPÓŁKA Z. O.O.
Nieco bardziej atrakcyjna może okazać się spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Co prawda tutaj też ma miejsce podwójne opodatkowanie, ale wspólnicy spółek z ograniczoną odpowiedzialnością (z wyjątkiem spółki jednoosobowej) nie podlegają obowiązkowi zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne, ani składki zdrowotnej.
Również dochody z tej spółki nie podlegają daninie solidarnościowej, a spółka może skorzystać z Estońskiego CIT. Spółki będące „małymi podatnikami” mogą też skorzystać z 9% stawki podatku dochodowego.
SPÓŁKA KOMANDYTOWO- AKCYJNA
W świetle nowych przepisów istotnie na atrakcyjności zdaje się zyskiwać spółka komandytowo-akcyjna.
Podobnie, jak w wyżej wskazanych spółkach obowiązuje podwójne opodatkowanie, ale jednocześnie przewidziane są dla wspólników możliwości odliczeń oraz zwolnienia. Przede podatek komplementariusza będzie niższy o kwotę podatku zapłaconą przez spółkę proporcjonalnie do zysku komplementariusza. Spółki będące „małymi podatnikami” mogą też skorzystać z 9% stawki podatku dochodowego, dochody z tej spółki nie podlegają daninie solidarnościowej, a spółka może skorzystać z Estońskiego CIT.
Istotne jest to, że wspólnicy spółki komandytowej nie podlegają obowiązkowi ubezpieczeń społecznych ani składki zdrowotnej.
OPODATKOWANIE RYCZAŁTEM
Dla wielu podatników (zwłaszcza tych, którzy nie ponoszą istotnych kosztów uzyskania przychodów) atrakcyjne może okazać się opodatkowanie ryczałtem, tj. w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Opodatkowanie w ten sposób następuje tylko raz (brak podwójnego opodatkowania), a stawki tego podatku są co do zasady niższe niż opodatkowanie według skali podatkowej lub podatkiem liniowym.
Stawka składki zdrowotnej określana będzie w sposób ryczałtowy, a w efekcie w większości przypadków będzie niższa niż liczona od dochodu.
Co więcej, obecnie w tej formie dopuszczalne jest opodatkowane najmu (podnajmu, dzierżawy) w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, co wcześniej nie było możliwe.
ESTOŃSKI CIT
Znacznie atrakcyjniejszy niż dotychczas ma stać się tzw. Estoński CIT. Jest to szczególny podatek dochodowy, który pozwala na odsunięci w czasie opodatkowania spółki podatkiem dochodowym do czasu wypłaty zysku wspólnikom.
Po pierwsze zgodne z przepisami Nowego Polskiego Ładu, możliwość skorzystania z tego podatku, oprócz spółek z o.o., dotyczyć będzie też spółek komandytowych oraz komandytowo-akcyjnych.
Po drugie, zlikwidowany ma zostać uciążliwy obowiązek dokonywania nakładów inwestycyjnych.
Stawka Estońskiego CIT wynosi 10% (dla małych podatników) oraz 20% dla pozostałych spółek. Ponadto przewidziane jest prawo obniżenia 19 proc. PIT od dywidendy o 70 proc. lub 90 proc. zapłaconego CIT zależnie od okoliczności (w konsekwencji zmniejszenie problemu podwójnego opodatkowania). Efektywne opodatkowanie po stronie wspólników wyniesie zatem 18,1% - dla spółki będącej małym podatnikiem oraz 21,2% - dla pozostałych spółek;
UKRYTA DYWIDENDA. WYNAGRODZENIA Z TYTUŁU POWOŁANIA
Istotną zmianą wynikającą z Polskiego Ładu będą, wchodzące w życie od 1 stycznia 2023 roku, przepisy ograniczające możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodu wydatków na rzecz podmiotów powiązanych (tzw. ukryta dywidenda)
Według nowych przepisów, koszty kosztów poniesione przez podatnika będącego spółką w związku ze świadczeniem wykonanym przez podmiot powiązany, stanowią ukrytą dywidendę i nie można ich będzie zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów spółki, jeżeli:
1) wysokość tych kosztów lub termin ich poniesienia w jakikolwiek sposób są uzależnione od osiągnięcia zysku przez podatnika lub wysokości tego zysku lub
2) racjonalnie działający podatnik nie poniósłby takich kosztów lub mógłby ponieść niższe koszty w przypadku wykonania porównywalnego świadczenia przez podmiot niepowiązany,
3) koszty te obejmują wynagrodzenie za prawo do korzystania z aktywów, które stanowiły własność lub współwłasność wspólnika (akcjonariusza) lub podmiotu powiązanego ze wspólnikiem (akcjonariuszem) przed utworzeniem podatnika.
W przypadkach wskazanych w punktach 2) oraz 3) powyżej ukryta dywidenda zaistnieje tylko wtedy, , gdy suma poniesionych w roku podatkowym przez podatnika kosztów stanowiących ukrytą dywidendę na podstawie tych przepisów, jest wyższa lub równa kwocie zysku brutto w rozumieniu przepisów o rachunkowości, uzyskanego w roku obrotowym, w którym koszty te zostały uwzględnione w wyniku finansowym podatnika.
Powyższe rozwiązanie oznacza, że nie będzie można tak swobodnie jak dotychczas, m.in. ustalać wynagrodzenia za świadczenia wspólników lub za korzystanie z majątku wspólnika (np. najem przez spółkę od wspólnika lokalu na siedzibę spółki). Przy spełnieniu jednak określonych warunków nadal będzie to możliwe wraz z zachowaniem możliwości zaliczenia takich wydatków do kosztów uzyskania przychodów.
Mniej atrakcyjne będzie też ustalanie wynagrodzenia z tytułu powołania (np. do składu zarządu). Dotąd było to często wykorzystywaną możliwością ze względy na to, że wynagrodzenia takie nie podlegało składkom ZUS ani składce zdrowotnej. Aktualnie do katalogu tytułów podlegających obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego dodano „osoby powołane do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania, które z tego tytułu pobierają wynagrodzenie”. Tym samym powołane (np. do zarządu albo na prokurenta), podlegać będzie składce zdrowotnej, która nie będzie podlegała odliczeniu od podatku.
r.pr. Maciej Wąsik, r.pr. Adam Klimczak (spółki24)
